در نود و هفتمین گزارش از این سلسله گزارش­ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه ­ای محیط ژئواکونومیک ایران و خلاصه ­ای از آخرین گزارش­ها و انتشارات بین­ المللی در قالب بخش پژوهش­ها، ارائه شده است.

تحولات جهانی: 

تحولات جهانی تحت سیطره منازعات غرب و چین قرار دارد. اتحادیه اروپا پس از آنکه مذاکرات بین بروکسل و پکن برای یافتن راه‌حلی دوستانه برای حل اختلافات تجاری به نتیجه نرسید اعلام کرد که از ابتدای نوامبر ۲۰۲۴ بر واردات خودروهای الکتریکی از چین عوارض اعمال کرده است. چین نیز بیکار ننشسته و علیه اتحادیه اروپا به دلیل تعرفه‌های سنگینی که بر خودروهای برقی این کشور اعمال شده، در سازمان تجارت جهانی (WTO) شکایتی ثبت کرده است. بروکسل ادعا می‌کند این خودروها به دلیل دریافت یارانه‌های بیش از حد با قیمت‌هایی غیرواقعی و پایین در بازارهای جهانی عرضه می‌شوند. از سوی دیگر وزارت خزانه‌داری ایالات متحده مقرراتی را که سرمایه‌گذاری‌های آمریکایی در بخش‌های خاصی از فناوری چین، از جمله هوش مصنوعی، نیمه‌رساناها و محاسبات کوانتومی را محدود می‌کند نهایی کرد. در تحولات روسیه و غرب، سخنگوی کرملین اخیرا اعلام کرد کشورهای عضو بریکس به دنبال هدف قرار دادن دلار آمریکا یا سایر ارزها نیستند. به گفته او، اعضای این گروه به منظور تأمین منافع خود با یکدیگر همکاری می‌کنند. در این میان وزیر دارایی روسیه، اعلام کرده است روسیه به استفاده غرب از درآمدهای حاصل از ذخایر بلوکه‌شده بانک مرکزی خود پاسخ متقابل خواهد داد.

تحولات منطقه ای:

در تحولات منطقه ای، نشست اخیر وزارتی وزرای حمل‌ونقل عراق، ترکیه، قطر و امارات با هدف بررسی پیشرفت‌های پروژه جاده توسعه، با صدور بیانیه‌ای مشترک به پایان رسید. در این بیانیه، وزرا بر ایجاد نهادی هماهنگ‌کننده برای مدیریت و نظارت بر اجرای پروژه و تقویت همکاری‌های مشترک تأکید کردند. وزیر حمل و نقل عراق همچنین اعلام کرد که ترکیه به منظور آماده‌سازی اتصال جاده توسعه به اروپا، شورای چهارگانه‌ای با مشارکت عراق، مجارستان و بلغارستان تشکیل داده است. در خبری دیگر و در پی نگرانی‌های ایالات متحده، ترکیه بی‌سروصدا صادرات کالاهای نظامی با منشأ آمریکایی به روسیه را متوقف کرده است. این اقدام با هدف جلوگیری از تأمین تجهیزاتی مانند ریزتراشه‌ها و سیستم‌های کنترل از راه دور است که می‌توانند توانایی‌های نظامی روسیه در اوکراین را تقویت کنند.

عربستان اما بی شک پیشرو در تحولات منطقه بود. اخیرا وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان سعودی، در جریان ابتکار سرمایه‌گذاری آینده در ریاض، اعلام کرد که بخش‌های غیرنفتی اکنون سهمی اساسی در رشد اقتصادی عربستان دارند. او خاطرنشان کرد: «از زمان آغاز چشم‌انداز ۲۰۳۰، اقتصاد غیرنفتی ما ۲۰ درصد رشد داشته و سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در این بخش‌ها ۷۰ درصد افزایش یافته است. برای اولین بار در تاریخ، فعالیت‌های غیرنفتی اکنون ۵۳ درصد از تولید ناخالص داخلی واقعی ما را تشکیل می‌دهند.»برگزاری نشست مهم در ریاض برای تقویت روابط اقتصادی عربستان و ایالات متحده، فراتر رفتن از هدف تعیین‌شده در چارچوب «چشم‌انداز ۲۰۳۰» برای جذب ۵۰۰ دفتر مرکزی منطقه ای شرکت‌های چند ملیتی به استقرار ۵۴۰ دفتر مرکزی در این کشور و  تبدیل شدن به عنوان بزرگترین تولیدکننده هیدروژن سبز و پاک در جهان و آمادگی برای صادرات جهانی این انرژی نوین از جمله این دستاوردهاست.

تازه ­های پژوهش:

در بخش پژوهش های تازه، گزارش «چشم‌انداز بازارهای کالایی، اکتبر ۲۰۲۴» که توسط بانک جهانی منتشر شد، به تحلیل جامع بازارهای جهانی کالا می‌پردازد. این گزارش پیش‌بینی می‌کند که قیمت کالاها در سال ۲۰۲۵ به میزان ۵ درصد و در سال ۲۰۲۶ به میزان ۲ درصد کاهش یابد. این کاهش عمدتاً ناشی از افت قیمت نفت است، هرچند افزایش قیمت گاز طبیعی و ثبات در بازارهای فلزات و مواد خام کشاورزی می‌تواند این روند را تعدیل کند. هچنین گزارش «افزودن آب به ثروت متغیر ملت‌ها» که اخیرا توسط بانک جهانی منتشر شده است، به چالش‌های فزاینده در مصرف جهانی آب می‌پردازد، چالش هایی که تحت تأثیر رشد جمعیت و اقتصاد و همچنین تغییرات اقلیمی، استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و کاهش کیفیت آب قرار دارد.